Chương trình máy tính là một chuỗi các lệnh, được viết để thực hiện một nhiệm vụ nhất định trên máy tính. Ngay cả những hệ điều hành mà các bạn thường làm việc hay giải trí như Windows, Linux, MacOS cũng chứa nhiều chương trình máy tính trong đó.
I. Chương Trình Máy Tính Là Gì ?
Chương trình máy tính là một tập hợp các hướng dẫn cho việc thực hiện nhiệm vụ của một máy tính. Một máy tính đòi hỏi các chương trình phải hoạt động và thường thực hiện các lệnh chương trình ở bộ phận xử lý trung tâm. Một chương trình máy tính được viết bằng một ngôn ngữ lập trình.
Một số ví dụ về các chương trình máy tính:
+ Một trình duyệt web như Mozilla Firefox và Apple Safari có thể được sử dụng để xem các trang web trên internet.
+ Một bộ phần mềm văn phòng có thể được sử dụng để viết các tài liệu hoặc bảng tính.
+ Trò chơi video là những chương trình máy tính.
Xem thêm: Internet of things là gì?
Một chương trình máy tính được lưu như một tập tin trên ổ cứng máy tính. Khi người dùng chạy các chương trình, các tập tin được đọc bởi máy tính và các bộ xử lý đọc dữ liệu trong tập tin như là một danh sách các hướng dẫn. Sau đó, các máy tính làm những gì chương trình cho phép nó làm.
Một chương trình máy tính được viết bởi một lập trình viên. Các lập trình viên phải viết một chương trình mà máy tính có thể đọc được, vì vậy các chương trình đó phải được viết bằng một ngôn ngữ lập trình, chẳng hạn như BASIC, C, Java. Một khi nó được viết, các lập trình viên sử dụng một trình biên dịch để biến nó thành một ngôn ngữ mà máy tính có thể hiểu được.
Ngoài ra còn có các chương trình xấu hay còn được gọi là phần mềm độc hại, được viết bởi những người muốn làm những điều xấu với máy tính của người dùng. Một số phần mềm gián điệp cố gắng để ăn cắp thông tin từ máy tính. Một số cố gắng để làm hỏng các dữ liệu được lưu trữ trên ổ đĩa cứng. Một số khác lại đưa người dùng đến các trang web bán hàng hoặc có thể là virus máy tính.
II. Chức Năng Của Chương Trình Máy Tính
Chương trình máy tính có thể được phân loại theo các tuyến chức năng. Các loại chức năng chính là phần mềm ứng dụng và phần mềm hệ thống. Hệ thống phần mềm bao gồm các hệ điều hành mà trong đó là sự tương tác giữa phần cứng với phần mềm máy tính.
Mục đích của hệ điều hành là cung cấp một môi trường trong đó các phần mềm ứng dụng thực hiện một cách thuận tiện và hiệu quả. Ngoài các hệ điều hành, phần mềm hệ thống bao gồm các chương trình nhúng, các chương trình khởi động và Microcode. Phần mềm ứng dụng được thiết kế cho người dùng cuối có một giao diện người dùng.
Phần mềm ứng dụng: là một chương trình máy tính được thiết kế để thực hiện một nhóm các chức năng phối hợp nhiệm vụ hoặc các hoạt động vì lợi ích của người sử dụng. Ví dụ về một ứng dụng bao gồm một bộ xử lý từ, một bảng tính, một ứng dụng kế toán, một trình duyệt web, một máy nghe nhạc,…
Phần mềm tiện ích: là những chương trình ứng dụng được thiết kế để hỗ trợ quản trị hệ thống và lập trình máy tính. Các loại phần mềm tiện ích như Anti – virus, phần mềm sao lưu, quản lý clipboard, Cryptographic, nén dữ liệu,… Hệ điều hành: là một chương trình máy tính hoạt động như một trung gian giữa một người sử dụng máy tính và các phần cứng máy tính.
Chương trình khởi động: một máy tính được lưu trữ chương trình đòi hỏi một chương trình máy tính ban đầu được lưu giữ trong bộ nhớ chỉ để đọc và khời động. Qúa trình khởi động là xác định và khởi tạo tất cả các khía cạnh của hệ thống, từ đăng ký xử lý để điều khiển thiết bị cho nội dung bộ nhớ.
Xem thêm: HTML là gì?
Chương trình nhúng: một thiết bị phần cứng có thể đã nhúng firmware để kiểm soát hoạt động của nó. Firmware được sử dụng khi các chương trình máy tính không bao giờ thay đổi, hoặc khi chương trình không bị mất khi tắt nguồn. Microcode: là các chương trình kiểm soát một số bộ phận xử lý trung tâm và một số phần cứng khác. Mã này di chuyển dữ liệu giữa các thanh ghi, đơn vị logic số học và các đơn vị chức năng khác trong CPU.
Trên đây cũng là các lý do tại sao cần viết chương trình máy tính.
III. Sự Khác Biệt Giữa Chương Trình Máy Tính Và Phần Mềm Máy Tính
Khá nhiều bạn vẫn chương trình máy tình và phần mềm máy tính. Chương trình máy tính như Techacademy đã nói ở trên, là một chuỗi các lệnh. Nó khác với phần mềm máy tính, chúng ta nên phân biệt rõ ràng 2 thuật ngữ này. Phần mềm máy tính là tập hợp của một hoặc nhiều chương trình máy tính và các dữ liệu liên quan.
Chương trình máy tính thường được thể hiện ở 2 dạng: dạng thường thấy là chương trình có thể chạy được (có thể hình dung một file exe trên Windows là một thể hiện của dạng này), một dạng khác là mã nguồn chương trình. Khi chương trình ở dạng mã nguồn, con người có thể đọc và hiểu tính năng của nó một cách dễ dàng; các lập trình viên hay làm việc với chương trình máy tính ở dạng này.
Mã nguồn chương trình có thể chuyển đổi sang chương trình có thể chạy được (bằng máy tính) bằng chương trình gọi là trình biên dịch. Về phiên diện người dùng, máy tính ngày nay có thể chạy hay hoặc nhiều chương trình cùng lúc, quá trình này được gọi là đa tác vụ.
IV. Phân Loại Phần Mềm Máy Tính
Phần mềm máy tính có thể phân loại tùy vào mục đích sử dụng gồm có 3 loại: Phần mềm ứng dụng, phần mềm hệ thống và phần mềm độc hại.
1, Phần mềm ứng dụng
Phần mềm ứng dụng là phần mềm dung hệ thống máy tính để thực hiện một tính năng đặc biệt hoặc cung cấp các tiện ích giải trí cho người dùng.
2, Phần mềm hệ thống
Phần mềm hệ thống là phần mềm được thiết kế để thao tác trực tiếp trên phần cứng máy tính. Phần mềm hệ thống là nền tảng để những phần mềm ứng dụng có thể chạy được.
Hệ điều hành (Windows, Linux, MacOS) là ví dụ tiêu biểu cho nhóm phần mềm này. Hệ điều hành quản lý các tài nguyên hệ thống như CPU, RAM… và cung cấp những dịch vụ cần thiết để các phần mềm khác chạy trên nó. Ngày nay, hệ điều hành sau khi cài đặt thường được đính kèm thêm các phần mềm ứng dụng để tiện lợi hơn cho người dùng. Trên Windows, những phần mềm này gồm có Windows Explorer để quản lý thư mục, file; Task Manager để quản lý những tiến trình; Internet Explorer để duyệt web…
Quan trọng không kém gì hệ điều hành, driver được viết để điều khiển các thiết bị được gắn vào máy tính. Mỗi thiết bị cần ít nhất một driver tương ứng. Bởi vì một hệ điều hành cần tối thiểu một thiết bị nhập và một thiết bị xuất nên nó cần hơn một driver để có thể dùng được.
3, Phần mềm độc hại
Không phải phần mềm nào viết ra cũng đều có mục đích phục vụ người dùng. Một số người đã viết ra những phần mềm với mục đích ngược lại. Họ viết phần mềm để lấy cắp tài khoản, xâm nhập những thông tin nhạy cảm trên máy người khác hay đơn giản chỉ là chọc phá bạn bè. Những phần mềm này gọi là phần mềm độc hại (malware). Một vài ví dụ tiêu biểu của malware là virus, worm, trojan, spyware…
V. Cách Tạo Chương Trình Máy Tính
Với công nghệ phát triển như hiện nay, tạo ra chương trình máy tính không còn quá khó cho những người đam mê trong lĩnh vực này. Để có thể tạo ra những chương trình, bạn cần phải có kỹ năng lập trình. Kỹ năng này yêu cầu bạn phải cố gắng để hoàn thiện nó.
Có hàng trăm ngôn ngữ lập trình để bạn có thể bắt đầu tìm hiểu lập trình, đây là một chủ đề dài hơi nên Techacademy sẽ không đề cập trong bài viết này. Nhưng nếu bạn thật sự muốn tìm hiểu hoặc muốn nâng cao kỹ năng lập trình thì Techacademy nghĩ loạt bài viết mà một vài thành viên của Techacademy đang viết đây dành cho bạn. .
Sau khi đã chọn cho mình một ngôn ngữ lập trình, bạn sẽ cần phải viết mã (lập trình). Có rất nhiều chương trình có thể giúp bạn chuyển mã bạn đã viết sang chương trình máy tính, những chương trình này gọi là chương trình dịch. Những phần Techacademy vừa nói trên đây sẽ được trình bày chi tiết trong những phần còn lại của loạt bài viết này.
Chương trình máy tính được viết bằng nhiều ngôn ngữ. Bạn có thể viết chương trình máy tính bằng javascript, viết chương trình máy tính bằng java…
Các bước tạo ra chương trình máy tính là:
+ Viết chương trình bằng ngôn ngữ lập trình
+ Dịch sang ngôn ngữ máy
VI. Chương Trình Máy Tính Được Lưu Trữ Ở Đâu
Đĩa cứng là thiết bị lưu trữ có sẵn bên trong máy tính. Đĩa cứng có nhiệm vụ lưu trữ những chương trình, tài liệu và những thông tin khác có trong máy tính.
Ngoài ra, chương trình máy tính còn lưu trên đĩa mềm, đĩa CD và thiết bị nhớ flash để thuận tiện cho việc trao đổi thông tin.
Dù bạn có phải là lập trình viên hay không, bạn đã làm việc với máy tính đồng nghĩa với việc bạn phải tiếp xúc với nhiều loại chương trình khác nhau. Hiểu rõ một chương trình là gì và cách phân loại chúng sẽ giúp ích nhiều cho bạn khi làm việc. Qua bài viết khái niệm chương trình máy tính là gì Techacademy hy vọng có thể giúp các bạn không còn phải bỡ ngỡ với khái niệm chương trình máy tính nữa.
