Nhóm địa phương: Táy Đăm, Táy Khao, Tày Mười, Tày Thanh, Hàng Tổng, Pu thay, Thổ Đà Bắc.
* Dân số: Dân tộc Thái hiện nay có hơn 1 triệu người.
* Cư trú: Dân tộc Thái sinh sống tập trung tại các tỉnh Lai Châu, Sơn La, Hòa Bình, Nghệ An.
* Ngôn ngữ: Tày – Thái.
Múa xòe – Ảnh minh họa
* Kinh tế: Người Thái có nhiều kinh nghiệm đắp phai, đào mương, dựng cọn, bắc máng lấy nước làm ruộng. Lúa nước là nguồn lương thực chính, đặc biệt là lúa nếp. Người thái cũng làm nương để trồng lúa, hoa màu và nhiều thứ cây khác. Từng gia đình chăm nuôi gia súc, gia cầm, đan lát, dệt vải, một số nơi làm đồ gốm…. Sản phẩm nổi tiếng của người thái là vải thổ cẩm, với những hoa văn độc đáo, màu sắc rực rỡ, bền đẹp.
* Trang phục: Mấy chục năm gần đây, nam giới thường mặc đồ âu phục khá phổ biến, nhưng phụ nữ vẫn gắn bó với bộ quàn áo, váy, khăn cùng lối trang sức theo truyền thống dân tộc.
Khăn piêu – ảnh minh họa
* Nhà ở: Người Thái ở nhà sàn, mỗi bản thường có khoảng 40-50 nóc nhà kề bên nhau. Người Thái Đen sử dụng hình ảnh khau cút để trang trí trên mái nhà. Hai đặc điểm để nhận diện, phân biệt nhà sàn người Thái với nhà sàn của cộng đồng dân tộc khác là ở bộ phận cầu thang và khau cút được làm theo phong tục ngày xưa truyền lại.
Nhà người Thái đen – ảnh minh họa
* Dòng họ: Người Thái có nhiều họ, mỗi họ thường có những quy định kiêng kỵ khác nhau. Họ Lò không ăn thịt chim Táng lò. Họ Quàng kiêng con hổ….
Thiếu nữ Thái bên khung dệt – ảnh minh họa
* Ma chay: Đồng bào quan niệm, chết là tiếp tục ‘ sống’ ở thế giới bên kia. Vì vậy, đám ma là lễ tiễn người về ‘ mường trời’.
* Thờ cúng: Đồng bào thái thờ cúng tổ tiên, cúng trời đát, cúng bản mường. Gắn liền với sản xuất là những lễ nghi cầu mùa. Mở đầu hàng năm bằng lễ đón tiếng sấm năm mới.
* Văn hóa: Thần thoại, cổ tích, truyền thuyết, truyện thơ, ca dao….. là những vốn quý báu vủa văn học cổ truyền người Thái. Những tác phẩm thơ nổi tiếng của đồng bào Thái là:’ Xống chụ xon xao’, ‘ Khun Lú, Nàng Ửa’. Người Thái sớm có chữ viết niên nhiều vốn cổ ( văn học, luật lệ, dân ca ) được ghi chép lại trên giấy bản và lá cây. Đồng bào rất thích ca hát, đặc biệt là khắp. Khắp là lối ngâm thơ hoặc hát theo lời thơ, có thể đệm đàn và múa. Nhiều điệu múa như múa xòe, múa sạp đã được trình diễn trên sân khấu trong và ngoài nước, hấp dẫn đông đảo khán giả. Hạn khuống, ném còn là hai đặc trưng văn hóa nổi tiếng của người Thái.
