Hơn 267 triệu trẻ em ở độ tuổi mẫu giáo sống ở những khu vực mà các loại giun ký sinh, trong đó có giun kim. Vậy giun kim nguy hiểm như thế nào? Trứng giun kim bao lâu thì nở? Hình ảnh và đặc điểm nhận dạng của trứng giun kim.
Tổng quan về ký sinh trùng giun kim
Ký sinh trùng giun kim có tên là Enterobius vermicularis, là một loại giun tròn nhỏ, mỏng, màu trắng sống trong ruột kết và trực tràng của con người. Lớp biểu bì gồm 3 lớp chính được tạo thành từ collagen và các hợp chất khác, để xâm nhập vào đường tiêu hóa của động vật. Giun lột xác 4 lần, 2 lần đầu tiên trước khi nở và 2 lần cuối trước khi trưởng thành. (1)
- Giun đực trưởng thành với chiều dài 2 – 5 mm, rộng 0,1 – 0,2 mm, đuôi cong có 1 gai giao hợp cong như lưỡi câu. Con đực có bộ máy sinh dục gồm 1 ống dẫn tinh và 2 tinh hoàn hình ống.
- Giun cái dài 8 – 13 mm, rộng 0,3 – 0,5 mm với đuôi nhọn. 2 buồng trứng nhỏ, với 2 ống dẫn trứng và 2 tử cung chứa trứng xếp thành 2 hàng trước và sau thân. Lỗ sinh dục cái nằm khoảng ⅓ trước thân.
Miệng giun kim có 3 môi nhỏ. Ụ phình nằm ở cuối thực quản. Giun kim chỉ ký sinh ở người.
Trứng giun kim là gì?
Trứng giun kim là trứng có phôi và có khả năng lây bệnh sang người. Sau 4 tuần ở trong cơ thể, giun cái trưởng thành di chuyển xuống ruột. Chúng tiến về phía hậu môn bắt đầu đẻ trứng vào ban đêm. Trứng giun gây ngứa dữ dội, vì vậy trẻ em có thể dễ dàng tái nhiễm bằng cách gãi hậu môn, làm cho trứng giun dính dưới móng tay. Trứng sau đó lây truyền lên miệng và lặp lại vòng đời của giun kim.
Đặc điểm hình thể và màu sắc của trứng giun kim
Trứng dài với 1 bên phồng và 1 bên dẹt, kích thước 50-60 µm x 20-30 µm. Trứng có 5 lớp màng: một lớp trong cùng được gọi là lipoidal, 3 lớp ở giữa là màng lucida và cuối cùng là lớp màng albumin bao bọc bên ngoài cùng của quả trứng. Lớp màng này làm cho trứng dính và gây ngứa cho vật chủ.
Vỏ trứng mỏng không màu, do không bắt màu vàng của sắc tố mật trong phân. Có thể nhìn thấy ấu trùng bên trong do trứng phát triển khá nhanh, hoặc ở giai đoạn phôi hình quả dâu. (2)
Hình ảnh trứng giun kim
Giun kim thường đẻ trứng ở đâu?
Giun đực sẽ chết sau khi giao phối và bị tống ra ngoài theo phân. Giun cái sẽ di chuyển về phía trực tràng, tới hậu môn rồi đẻ trứng ở các nếp nhăn hậu môn vào buổi tối.
Giun kim có khả năng đẻ bao nhiêu trứng?
Con cái tiết ra pheromone để thu hút con đực. Con đực quấn quanh con cái và đặt gai sinh dục vào lỗ sinh dục của con cái, chúng kéo dài qua lỗ huyệt và hậu môn. Con đực sử dụng gai để giữ con cái trong quá trình giao hợp.
Quá trình giao hợp xảy ra trong ruột già và mỗi giun cái đẻ khoảng 4.000 – 200.000 trứng. Trứng có thể bay vào trong không khí và có thể rơi ra quanh hậu môn. Sau khi hoàn thành sứ mệnh đẻ trứng, con cái chết (thỉnh thoảng có trường hợp chúng quay trở lại ruột), còn con đực chết ngay sau khi thụ tinh xong. Vòng đời của giun kim kéo dài khoảng 2 tháng.
Trứng giun kim bao lâu thì nở? Vòng đời của giun kim
Trứng giun kim sẽ nở thành ấu trùng sau khoảng 4 – 6 tiếng. Vòng đời của giun kim gồm 5 giai đoạn:
- Giun cái đẻ trứng ở hậu môn.
- Trứng có phôi vào miệng.
- Ấu trùng ở ruột non.
- Giun kim trưởng thành trong ruột.
- Giun cái đến hậu môn đẻ trứng vào ban đêm.
Trứng giun kim có khả năng lây nhiễm khi nào?
Trứng giun kim có khả năng lây nhiễm trong vòng vài giờ sau khi bám trên da xung quanh hậu môn và tồn tại trên giường ngủ, quần áo hoặc các đồ vật khác từ 2 – 3 tuần. Nhiễm giun kim lây lan do trứng giun kim lây từ hậu môn sang miệng, trực tiếp bằng tay hoặc gián tiếp qua quần áo, giường chiếu, thức ăn hoặc các vật dụng ô nhiễm khác. Do trứng có kích thước nhỏ, con người có thể hít phải trứng giun kim bay trong không khí.
Khả năng tồn tại trong môi trường bên ngoài của giun kim và trứng giun kim như thế nào?
Giun kim sống ở ruột trong khoảng thời gian sinh trưởng từ 5 – 6 tuần rồi chết. Nhưng trước khi chết, giun cái sẽ đẻ trứng ở hậu môn người bệnh vào ban đêm. Chất nhầy trên trứng sẽ gây ngứa nên người bệnh gãi giúp trứng dính vào tay, sau đó tái nhiễm hoặc lây cho những người xung quanh.
Thời gian tồn tại của trứng giun kim có thể lên đến 2 – 3 tuần trong môi trường bên ngoài cơ thể khi rơi xuống giường, quần áo,… hoặc bay lơ lửng trong không khí khi người bệnh thay đồ, dọn giường,… (3)
Một số trứng có thể bám trên thức ăn hoặc bàn chải đánh răng. Vì vậy, ban đầu trẻ có thể nuốt một số trứng do chơi với những trẻ khác có trứng trên ngón tay, hoặc từ thức ăn, đồ uống, bàn chải đánh răng hoặc bụi bẩn có nhiễm trứng giun kim.
Tác hại của bệnh giun kim
Dù không ảnh hưởng đến tính mạng nhưng bệnh giun kim có thể gây ra những tác hại sau:
- Hậu môn ngứa ngáy vào ban đêm: nhiệt độ giường ấm áp là điều kiện kích thích giun cái đẻ trứng.
- Rối loạn tiêu hóa: giun kim chui vào ruột sẽ gây ra các triệu chứng rối loạn tiêu hóa, thậm chí có trường hợp chúng lọt vào ruột thừa gây nên viêm ruột thừa, làm trẻ chán ăn, suy dinh dưỡng, thỉnh thoảng buồn nôn và đau bụng.
- Các triệu chứng khác: giun kim đẻ trứng ở vùng hậu môn nên có thể bò qua bộ phận sinh dục nữ dẫn đến viêm âm đạo, rối loạn chu kỳ kinh nguyệt,… Thậm chí, có trường hợp cá biệt giun kim còn chui vào buồng trứng và tử cung gây nên tình trạng viêm nhiễm. Nam giới nhiễm giun kim có thể mắc chứng di tinh. Giun kim cũng có thể xâm nhập vào các bộ phận khác trong cơ thể và gây viêm phổi, viêm thực quản, viêm cổ tử cung.
Biện pháp phòng ngừa giun kim và trứng giun kim
Dưới đây là các biện pháp phòng ngừa lây nhiễm giun kim: (4)
- Rửa tay thường xuyên: sử dụng xà phòng và nước ấm để rửa tay đặc biệt là trước khi ăn
- Giữ gìn vệ sinh: khử trùng đồ chơi, nhà vệ sinh, đồ dùng, bát đĩa và các bề mặt khác thường xuyên bằng xà phòng và nước để giảm nguy cơ lây nhiễm bệnh.
- Tắm thường xuyên: người bệnh nên tắm hàng ngày để loại bỏ trứng ra khỏi cơ thể. Tắm vòi sen hiệu quả hơn tắm bồn vì bồn tắm làm tăng nguy cơ tái nhiễm. Người bệnh không nên tắm chung với người khác cho đến khi hoàn toàn khỏi bệnh. (5)
- Để móng tay ngắn: tránh để móng tay dài vì trứng giun có thể lọt vào kẽ móng tay.
- Tránh chạm vào vùng hậu môn: nên hạn chế chạm hoặc gãi hậu môn vì chúng làm tăng nguy cơ tái nhiễm cho chính người bệnh và lây lan cho những người xung quanh.
- Giặt ga trải giường, khăn tắm và quần áo lót thường xuyên cho đến khi bệnh hoàn toàn được điều trị. Không nên giũ quần áo trước khi giặt vì trứng có thể rơi vãi và lây nhiễm.
- Hút bụi khu vực trải thảm một cách cẩn thận, tránh để trứng giun bay vào không khí làm mọi người hít phải.
- Uống thuốc xổ giun định kỳ mỗi 3-4 tháng.
Trung tâm Xét nghiệm BVĐK Tâm Anh được đầu tư hệ thống trang thiết bị hiện đại, sinh phẩm, hóa chất chính hãng nhập khẩu từ Âu – Mỹ đảm bảo quá trình xét nghiệm ký sinh trùng diễn ra một cách chính xác và nhanh chóng nhất. Đặc biệt, Trung tâm Xét nghiệm quy tụ những chuyên gia hàng đầu ở lĩnh vực xét nghiệm ký sinh trùng, giun sán… giúp đảm bảo quá trình điều trị đạt hiệu quả tối ưu.
Cách tốt nhất để ngăn ngừa nhiễm trứng giun kim và tái nhiễm trùng là giữ gìn vệ sinh sạch sẽ, xổ giun định kỳ. Người bệnh đến gặp bác sĩ Da liễu – Thẩm mỹ Da khi nghi ngờ mình hoặc những người xung quanh bị nhiễm giun kim để được khám, tư vấn và điều trị kịp thời.
