1.Vị trí địa lý huyện Mường Lát
Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi
nhớ về rừng núi nhớ chơi với
Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi
Mường Lát hoa về trong đêm hơi
Những câu thơ của bài Tây Tiến đã miêu tả được cảnh sắc hùng vĩ và nên thơ của huyện Mường Lát, tỉnh Thanh Hóa.Mường Lát là một huyện miền núi nằm ở phía tây bắc của tỉnh Thanh Hóa. Phía bắc giáp huyện Mộc Châu tỉnh Sơn La và có chung biên giới với nước bạn Lào, phía tây và nam giáp Lào. Phía đông và rìa đông nam giáp huyện Quan Hóa.
2.Lịch sử hình thành huyện Mường Lát
Huyện được thành lập năm 1996 trên cơ sở tách 6 xã thuộc huyện Quan Hóa: Trung Lý, Tam Chung, Pù Nhi, Tén Tằn và Quang Chiểu, Mường Chanh. Ngày 5-8-1999, huyện được thành lập xã Mường Lý trên cơ sở 12.009 ha diện tích tự nhiên và 3.874 nhân khẩu của xã Trung Lý. Năm 2003, thành lập thị trấn Mường Lát, thị trấn huyện lỵ huyện Mường Lát trên cơ sở 850 ha diện tích tự nhiên và 2.850 nhân khẩu của xã Tam Chung.
Hiện nay Mường Lát có 6 dân tộc sinh sống là Thái, Mông, Mường, Dao, Khơ Mú và Kinh, trong đó dân tộc Thái và Mông chiếm đa số.
3. Danh lam thắng cảnh huyện Mường Lát
Nói đến Mường Lát phải kể đến dòng sông Mã hùng vĩ, sóng cuộn trào, nên thơ với nhiều truyền thuyết huyền bí, như truyền thuyết thần Long Mã vâng lệnh Ngọc Hoàng xuống hạ giới làm sông cứu hạn cho con người. Thần Sải vó phi từ tây sang đông, đất lún sâu xuống và nước ngọt phun ra tưới mát đồng ruộng cỏ cây.
Anh là núi Mường Hung Em là dòng sông Mã Sông nhiều rêu, nhiều cá Núi nhiều thú, nhiều măng Chiều bóng anh che sông Sớm mắt em long lanh
Sông Mã là nguồn cảm hứng bất tận cho những thi nhân lừng danh , những nhạc sĩ yêu quý vùng đất này. Và hình ảnh đó chảy dài dọc trong bài thơ bất hủ Tây tiến của nhà thơ Quang Dũng: Sông Mã xa rồi tây tiến ơi.!
Mùa xuân, mùa của cây cối đâm chồi nảy lộc,cái vẻ đẹp của Mường Lát càng được tô điểm với những rừng đào cổ thụ đua nhỏ nở rộ, khoe sắc bất chấp cái giá lạnh của thời tiết. một cảnh sắc đẹp như mơ không kém gì Sapa hay Hà Giang. Một cảnh quan tuyệt vời của du lịch Thanh Hóa.
Đến với Mường Lát, để được nghe những điệu Khặp của người Thái. Một hình thái sinh hoạt văn hóa dân gian mà nhân dân vừa là người sáng tác nên những lời ca, vừa là “diễn viên” trình bày lời ca đó. Chính vì đặc thù mang tính cộng đồng nên Khặp Thái còn có chức năng nâng đỡ, khích lệ tinh thần ,giúp bà con bản làng vượt qua khó khăn, hoạn nạn,tạo thêm sức mạnh để xây dựng cuộc sống mới với tinh thần thương yêu, đoàn kết, giúp đỡ lẫn nhau.
4.Ẩm thực huyện Mường Lát
Không chỉ hấp dẫn du khách bởi vẻ đẹp nên thơ, trữ tình của cảnh sắc thiên nhiên, đến Mường Lát để được thưởng thức những đặc sản núi rừng trứ danh . Mường Lát nổi tiếng với món sâu măng. Khi trời bắt đầu trở lạnh là lúc sâu măng phát triển mạnh nhất. Vào tháng 9, tháng 10 dương lịch là mùa bà con đồng bào vùng cao bắt đầu đi tìm sâu . Khi cây măng nứa đã cao quá đầu người cũng là lúc những con sâu đủ độ trưởng thành và béo ngậy. Sâu măng có thể chế biến thành nhiều món như : xào, chiên giòn, om, luộc,… hoặc ngâm rượu. Ăn vừa bổ dưỡng vừa ngon.rượu sâu măng không những nâng cao sức khỏe mà còn có tác dụng tốt trong việc điều hòa cơ thể.
5. Phương tiện giao thông huyện Mường Lát
Từ Hà Nội du khách có thể đi theo quốc lộ 6 đi tới ngã ba Tòng Đậu, rẽ sang đường 15A tới Mai Châu , qua bản Lác, tới thị trấn Co Nương.Từ đây, xuôi theo bờ sông Mã đến thị trấn Hồi Xuân, huyện Quan Hóa tỉnh Thanh Hóa, theo tỉnh lộ 520 ngược lên Trung Sơn-Trung Lý-Mường Lát. Đây là lộ trình được nhiều du khách lựa chọn vì tiết kiệm thời gian nhất và đi được nhiều địa điểm nhất..
có nhiều phương tiện giao thông để lên Mường Lát, từ ô tô nhỏ, xe khách hạng trung cho đến các xe du lịch lớn. tuy nhiên các chuyến đi không nhiều. Bởi Mường Lát thường được dân phượt lựa chọn.
Ngoài ra đối với những ai đam mê du lịch nhưng cách xa Thanh Hóa, du khách có thể sử dụng đường hàng không với dịch vụ vé máy bay giá rẻ đi Thanh Hóa.Tại sân bay nội địa tại Thanh Hóa, có nhiều xe đưa đón sân bay Thọ Xuân phục vụ khách hàng một cách nhiệt tình nhất.
6. Đơn vị hành chính huyện Mường Lát
Huyện có trụ sở huyện lỵ tại thị trấn Mường Lát. Nơi đây tập trung các trường học ,các ngân hàng, các dịch vụ của toàn huyện. Là nơi giao dịch của người dân địa phương và du khách. tuy nhiên các dịch vụ còn hạn chế, không được đa dạng như những nơi có kinh tế phát triển.
7.Cảm nghĩ về huyện Mường Lát
Cho đến nay, Mường Lát vẫn là huyện miền núi còn gặp nhiều khó khăn, cần sự quan tâm của nhà nước và người dân. tuy nhiên, thiên nhiên lại ưu ái cho Mường Lát những cảnh sắc nên thơ, những con sông, dòng suối hùng vĩ, những bản làng trập trùng bên sườn núi, hòa vào đó là sắc màu của truyền thống văn hóa tạo nên một Mương Lát khiển du khách say mê.
