Soạn bài Câu ghép
I. Đặc điểm của câu ghép
Câu 1 – 2 (trang 111 sgk Văn 8 Tập 1): Các cụm chủ vị trong những câu in đậm và cấu tạo của những câu có 2 hay nhiều cụm C-V
– “Tôi…quang đãng”:
+ những cảm giác trong sáng ấy/ nảy nở trong lòng tôi
+ mấy cành hoa tươi/ mỉm cười giữa bầu trời quang đãng
– “Buổi mai…dài và hẹp”:
+ một buổi mai /đầy sương thu và gió lạnh
+ mẹ tôi/ âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp
– “Cảnh vật… đi học”:
+ cảnh vật chung quanh tôi/ đều có sự thay đổi
+ lòng tôi/ đang có sự thay đổi lớn
+ tôi/ đi học
Câu 3 (trang 112 sgk Văn 8 Tập 1):
Kiểu cấu tạo câu Câu cụ thể Câu có một cụm C-V Mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường dài và hẹp. Câu có hai hoặc nhiều cụm C-V Cụm C-V nhỏ nằm trong cụm C-V lớn Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng. Các cụm C-V không bao chứa nhau Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học.
Câu 4 (trang 112 sgk Văn 8 Tập 1):
– Câu có một cụm C – V là câu đơn (Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn di trên con dường làng dài và hẹp).
– Câu có các cụm C – V không bao chứa nhau là câu ghép (Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học).
– Câu có cụm C – V nhỏ nằm trong cụm C – V lớn là câu phức (Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa rươi mỉm cười giữa hầu trời quang đãng).
II. Cách nối các vế câu
1. Các câu ghép còn lại trong đoạn trích :
– Hằng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những dám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức những kỉ niệm mơn man cùa buổi tửu trường.
– Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi lên giấy, vì hồi ây tôi không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết.
– Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ.
2. Trong mỗi câu ghép các vế câu được nối với nhau bởi dấu phẩy hoặc các từ “vì”, “nhưng”.
3. Cách nối các vế câu:
– Dùng những từ có tác dụng nối
+ Nối bằng một quan hệ từ
+ Nối bằng một cặp quan hệ từ
+ Nối bằng một cặp phó từ, đại từ hay chỉ từ thường đi đôi với nhau
– Không dùng từ nối: giữa các vế câu cần có dấu phẩy, dấu chấm phẩy, hoặc dấu hai chấm.
III. Luyện tập
Câu 1 (trang 113 sgk Văn 8 Tập 1): Những câu ghép
a) – Không dùng từ nối:
+ U van Dần, u lạy Dần !
+ Chị con có đi, u mới có tiền nộp sưu, thầy Dần mới được về với Dần chứ !
+ Sáng ngày người ta đánh trói thầy Dần như thế, Dần có thương không.
– Dùng quan hệ từ (nếu)
+ Nếu Dần không buông chị ra, chốc nữa ông lí vào đây, ông ấy trói nốt cả u, trói nốt cà Dần nữa đấy
b)
– Không dùng từ nối
+ Cô tôi chưa dứt câu, cổ họng tôi đã nghẹn ứ khóc không ra tiếng.
– Dùng từ nối (giá)
+ Giá những cổ tục đã dày đọa mẹ tôi là một vật như hòn đá hay cục thuỷ tinh, đầu mẩu gỗ, tôi quyết vồ ngay lấy mà cắn, mà nhai, mà nghiến cho kì nát vụn mới thôi.
c)
– Không dùng từ nối:
+ Tôi lại im lậng cúi đầu xuống đất : lòng tôi càng thắt lại, khoé mắt tôi dã cay cay.
d)
– Dùng từ nối (nên, bởi vì)
+ Hắn làm nghề ăn trộm nên vốn không ưa lão Hạc bởi vì lào lương thiện quá.
Câu 2 (trang 113 sgk Văn 8 Tập 1): Đặt câu
a) Vì em không mặc đủ ấm nên em đã bị ốm
b) Nếu cô ấy tới sớm thì cô ấy đã kịp làm bài kiểm tra.
– Tuy tôi không cao nhưng người khác vẫn phải ngước nhìn.
– Không những anh ấy cao mà còn đẹp trai nữa.
Câu 3 (trang 113 sgk Văn 8 Tập 1):
a) Em không mặc ấm nên em đã bị ốm.
b) Cô ấy đã kịp làm bài kiểm tra nếu cô ấy tới sớm
Câu 4 (trang 114 sgk Văn 8 Tập 1): Đặt câu
a) Bố nó vừa đến chơi nó đã đòi về ngay.
b) Em đi đâu anh cứ theo đấy.
c) Lan càng ngày càng xinh.
Câu 5 (trang 114 sgk Văn 8 Tập 1): Đoạn văn
a) Sử dụng bao bì ni lông có tác hại vô cùng lớn đối với môi trường và sức khỏe của chúng ta. Vì bao bì ni lông không phân hủy được nên thải ra môi trường gây nguy hại đến môi trường đất, nước, không khí,.. Nếu gói thức ăn bằng bao bì ni lông hoặc đốt cháy bao bì ni lông sẽ tạo ra chất gây ung thư, ảnh hưởng đến phổi và não gây nguy hại đến sức khỏe con người. Chúng ta nên thay đổi thói quen sử dụng bao bì ni lông, vì bao bì ni lông ảnh hưởng lớn đến cuộc sống của chúng ta.
b) Việc lập dàn ý trước khi viết bài tập làm văn có tác dụng vô cùng lớn. Trước hết lập dàn ý là công đoạn đầu tiên để người viết phân tích đề và định hướng nội dung mình sẽ viết. Khi đã lập được dàn ý thì không chỉ quá trình hoàn thiện bài văn sẽ trở nên đơn giản mà nó còn có tác dụng khiến cho bài văn có bố cục rõ ràng, không bị thiếu ý. Như vậy, trước khi làm bài chúng ta nên lập dàn ý để bài hoàn chỉnh hơn.
