Soạn bài Câu nghi vấn
I. Đặc điểm hình thức và chức năng chính
a) Câu nghi vấn trong đoạn trích trên:
– Sáng ngày người ta đấm u có đau lắm không?
– Thế làm sao u cứ khóc mãi mà không ăn khoai? Hay là u đói quá?
Đặc điểm hình thức cho biết đó là câu nghi vấn:
+ Có những từ: không, làm sao, hay là
+ Cuối câu có dâu hỏi chấm (?)
b) Những câu nghi vấn trong đoạn trích trên dùng để hỏi.
II. Luyện tập
Câu 1 (trang 11 sgk Văn 8 Tập 2):
Những câu nghi vấn và đặc điểm hình thức cho biết đó là câu nghi vấn:
a) – Chị khất tiền sưu đến chiều mai phải không?
(có dấu hỏi chấm ở cuối câu và có từ “không”)
b) Tại sao con người lại phải khiêm tốn như thế?
(có dấu hỏi chấm ở cuối câu và có từ “tại sao”)
c) Văn là gì? Chương là gì?
(có dấu hỏi chấm ở cuối câu và có từ “là gì”)
d) – Chú mình có muốn cùng tớ đùa vui không?
(có dấu hỏi chấm ở cuối câu và có từ “không”)
– Đùa trò gì?
(có dấu hỏi chấm ở cuối câu và có từ “gì”)
– Hừ.. hừ.. cái gì thế?
(có dấu hỏi chấm ở cuối câu và có từ “gì thế”)
– Chị Cốc béo xù đứng trước cửa nhà ta ấy hả?
(có dấu hỏi chấm ở cuối câu và từ “ấy hả”)
Câu 2 (trang 12 sgk Văn 8 Tập 2):
– Căn cứ vào dấu hỏi chấm ở cuối câu và từ “hay” để xác định các câu a,b,c là câu nghi vấn.
– Không thể thay từ hay bằng từ hoặc vì ở đây từ hay là từ để hỏi, nếu thay, câu văn sẽ chuyển hết sang quan hệ lựa chọn và sai nội dung logic của câu.
Câu 3 (trang 13 sgk Văn 8 Tập 2): Không thể đặt dấu chấm hỏi ở cuối các câu a, b, c, d bởi vì đó là những câu khẳng định chứ không phải là câu hỏi.
Câu 4 (trang 13 sgk Văn 8 Tập 2): Phân biệt hình thức và ý nghĩa
Câu Hình thức Ý nghĩa Câu trả lời thích hợp Một số câu tương tự a) Anh có khỏe không? Dùng cặp từ “có…không” Hỏi thăm sức khỏe Khỏe/ không khỏe Anh có đi chơi không? b) Anh đã khỏe chưa? Dùng cặp từ “đã…chưa” Trước đó anh không khỏe, bây giờ anh đã khỏe lại chưa. Đã khỏe/ chưa khỏe Anh đã đi chơi chưa?
Câu 5 (trang 13 sgk Văn 8 Tập 2): Phân biệt hình thức và ý nghĩa
Câu Hình thức Ý nghĩa a) Bao giờ anh đi Hà Nội? Từ “bao giờ” đứng ở đầu câu. Chỉ hành động chưa xảy ra b) Anh đi Hà Nội bao giờ? Từ “bao giờ” đứng ở cuối câu. Chỉ hành động đã diễn ra rồi.
Câu 6 (trang 14 sgk Văn 8 Tập 2):
a) Câu a đúng. Vì dù chưa biết nó bao nhiêu kg nhưng chúng ta vẫn có thể cảm nhận được nó nặng hay nhẹ.
b) Câu b sai. Vì không biết giá của chiếc xe thì chúng ta không để đánh giá được nó đắt hay rẻ.
