Sông Nile là con sông dài nhất thế giới, chảy qua đông bắc châu Phi, dài hơn 6.650 km (Ảnh: Emre Akkoyun).
Câu hỏi thách thức nhân loại suốt hàng ngàn năm
Đâu là khởi nguồn của sông Nile?
Đây tưởng như là một câu hỏi đơn giản, nhưng điểm bắt đầu của con sông dài nhất trên hành tinh trên thực tế đã khiến giới khoa học bối rối trong suốt hàng ngàn năm. Ngay cả đến ngày nay, trong thời đại của vệ tinh và vũ trụ, câu hỏi hóc búa này vẫn không đơn giản như bạn tưởng.
Người La Mã cổ đại có câu tục ngữ “Nili caput quaerere”, tiếng Latinh có nghĩa là: “Tìm kiếm khởi nguồn sông Nile”. Nó được sử dụng để mô tả một nỗ lực bất khả thi, cũng như phấn đấu cho điều không thể đạt được, tới mức gần như không thể.
Người La Mã kỳ sự đã cố gắng tìm ra nguồn gốc của sông Nile trong một sứ mệnh do hoàng đế Nero phát động vào năm Công Nguyên thứ 60 đến 61. Với sự giúp đỡ của các hướng dẫn viên người Ethiopia, một nhóm nhỏ các cận vệ riêng của hoàng đế đã hướng về châu Phi dọc theo sông Nile, vào nơi chưa từng được khai phá.
Tuy nhiên bằng một cách nào đó, những người này đã thất bại trong hành trình của mình. Không ai biết cuộc tìm kiếm đã kết thúc ở đâu.
Trước người La Mã, người Ai Cập cổ đại cũng từng rất muốn tìm ra điểm đầu của sông Nile. Đây là một nhu cầu đặc biệt quan trọng, do nền văn minh này phụ thuộc rất nhiều vào nguồn nước của sông Nile để nuôi dưỡng đất đai, làm nông nghiệp, cũng như được sử dụng để làm tuyến đường vận chuyển.
Người ta tin rằng họ đã lần theo dấu vết của sông Nile đến tận lưu vực Khartoum ở Sudan, và đi đến kết luận rằng nguồn gốc của nó là sông Nile Xanh từ Hồ Tana, Ethiopia.
Rõ ràng, họ đã đi đúng hướng, nhưng bấy nhiêu là chưa đủ. Không hề có bằng chứng nào cho thấy người Ai Cập cổ đại đã từng khám phá mảnh ghép quan trọng khác của câu đố này, đó là sông Nile Trắng.
Thác Blue Nile, một thác nước trên sông Nile Xanh ở Ethiopia (Ảnh: Craig Schuler/Shutterstock.com).
Giải mã bí ẩn sông Nile
Mãi tới năm 1996, Christopher Ondaatje – nhà thám hiểm kiêm doanh nhân nổi tiếng, đã thực hiện một chuyến đi lịch sử qua Châu Phi để xác định nguồn gốc của sông Nile.
Chuyến đi đã giúp ông lần đầu tiên khám phá ra rằng nước từ Hồ Victoria chảy vào Hồ Albert qua 2 con sông, là sông Kagera và sông Semliki. Đây cũng là 2 trong số một chuỗi các hồ lớn, được gọi là Hồ Lớn châu Phi.
Sau khi lần theo 2 con sông này, Christopher tiếp tục phát hiện một nhánh nhỏ, gọi là sông Nile Trắng, bắt nguồn trực tiếp từ sông Kagera và sông Semliki. Điều này được ông ghi lại trong cuốn nhật ký của mình.
Rõ ràng, sông Nile không có một nguồn duy nhất, và nó được nuôi dưỡng thông qua một hệ thống phức tạp gồm các con sông và các vùng nước khác nhau.
Dẫu vậy theo Iflscience, câu trả lời chính xác cho tới nay là sông Nile có 2 nguồn chính: Một là sông Nile Xanh từ Ethiopia, nơi đóng góp 2/3 tổng lượng nước sông, và một nhánh còn lại là sông Nile Trắng, chảy từ các Hồ Lớn châu Phi.
