Trại giam Tân Lập được thành lập ngày 20/4/1947, tiền thân là Trại giam Mai Côi. 75 năm qua, CBCS Trại giam Tân Lập luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, tích cực đổi mới toàn diện và nâng cao chất lượng giáo dục cải tạo phạm nhân, xây dựng môi trường giáo dục cải tạo lành mạnh, thân thiện, tạo động lực giúp phạm nhân an tâm tư tưởng, tích cực cải tạo tiến bộ, sớm trở thành công dân lương thiện có ích cho xã hội.
Một trong những thành tích xuất sắc của CBCS trại giam Tân Lập là nắm chắc tình hình, diễn biến tư tưởng của phạm nhân, chủ động phát hiện từ xa, từ sớm hành vi vi phạm của phạm nhân, vận động họ tố giác tội phạm ngoài trại giam và hành vi vi phạm nội quy cơ sở giam giữ. Nhờ đó, đã phối hợp và giúp các cơ quan chức năng bóc gỡ được nhiều đường dây tội phạm, tháo gỡ nhiều vụ án khó mà các đơn vị chưa tìm được manh mối đấu tranh.
Điển hình nhất là thành tích đã vận động phạm nhân tố giác tội phạm, phối hợp với Công an tỉnh Lào Cai tìm ra thủ phạm vụ “Giết người”, “Cướp tài sản” đã 15 năm chưa bị phát hiện, bắt giữ, xử lý trước pháp luật. Đó là thời điểm cuối năm 2020, trong số các phạm nhân mới được đưa đến chấp hành án ở Trại giam Tân Lập, Nguyễn Văn K có biểu hiện bất ổn tâm lý. K phạm tội về ma tuý, bị kết án 7 năm tù.
Ngay sau khi Cơ quan Thi hành án hình sự công an tỉnh Vĩnh Phúc đưa phạm nhân đến, đơn vị đã tổ chức tiếp nhận phạm nhân theo đúng quy định của pháp luật, giao cho Trung tá Bùi Tuấn Anh – Phó Đội trưởng Đội Trinh sát làm tổ trưởng trực tiếp nghiên cứu hồ sơ, gặp hỏi các phạm nhân để nắm về nhân thân, tội trạng, thái độ chấp hành bản án.
Với sự nhạy bén của mình, đồng chí Bùi Tuấn Anh nhận thấy K có biểu hiện che giấu điều gì đó nên đã kịp thời báo cáo và được Đại tá Nguyễn Khắc Chính, Giám thị trực tiếp chỉ đạo lập kế hoạch để tìm hiểu, động viên đối tượng khai báo.
Trong quá trình gặp, cán bộ nhận thấy phạm nhân K là một thanh niên sống tình cảm, do hoàn cảnh kinh tế gia đình khó khăn, túng quẫn nên mới buôn bán ma túy để lấy tiền trang trải cuộc sống nên đã giải thích quyền, nghĩa vụ của phạm nhân và những chế độ, chính sách mà phạm nhân sẽ được hưởng khi tham gia khai báo, tố giác các hành vi vi phạm mà mình biết. Đặc biệt, do hoàn cảnh gia đình phạm nhân này kinh tế rất khó khăn, chưa được gia đình đến thăm nuôi nên trại đã hỗ trợ phạm nhân quần áo, đồ dùng cá nhân để phạm nhân yên tâm cải tạo, tin tưởng vào môi trường giáo dục và cán bộ trại…
Dần dần, thấy được tình cảm của cán bộ và sự khoan hồng của nhà nước dành cho những người biết hối cải, ăn năn, sau 3 ngày suy nghĩ, Nguyễn Văn K đã tự nguyện xin gặp cán bộ trại để viết báo cáo cung cấp tin báo tố giác hành vi phạm tội của đối tượng bên ngoài xã hội mà K được biết.
Bước đầu, thông tin do K cung cấp rất sơ sài, Đảng ủy – Ban Giám thị trại giam Tân Lập đã họp, thảo luận và nhận định thông tin về tội phạm phạm nhân Nguyễn Văn K cung cấp là có cơ sở, đúng sự thực, đây là vụ án đặc biệt nghiêm trọng, cần các cơ quan chức năng làm sáng tỏ.
Do đó, Ban Giám thị trại giam Tân Lập tiếp tục chỉ đạo các bộ phận chuyên môn tập trung lực lượng, tăng cường tác động tâm lý để thu thập thông tin cụ thể về vụ án, đặc biệt là động cơ khai báo, mối quan hệ với đối tượng của phạm nhân để xác định tính khách quan của thông tin, tiếp tục động viên, giáo dục đối tượng khai báo, giải thích, giáo dục, nói về những nỗi đau mà người gia đình bị hại phải gánh chịu, sự bất công của dư luận khi tội ác không bị trừng trị…
Cuối cùng, sau gần một tuần đấu tranh, giáo dục, thuyết phục, phạm nhân Nguyễn Văn K đã được thông suốt, xin gặp cán bộ để tiếp tục khai báo và cam kết sẽ khai đầy đủ, trung thực về việc biết đối tượng giết người, cướp tài sản ở Lào Cai nhiều năm trước.
Sau khi phạm nhân Nguyễn Văn K viết bản báo cáo để cung cấp tin báo tố giác hành vi phạm tội của đối tượng Ngô Văn Tuấn và đồng bọn, Giám thị trại giam Tân Lập đã báo cáo cơ quan chức năng. Trên cơ sở nguồn tin do trại giam Tân Lập cung cấp, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Lào Cai đã xác minh, lật lại các tài liệu của vụ án đối chiếu với thông tin tố giác tội phạm của Nguyễn Văn K.
Kết quả, các thông tin thu được trùng khớp với vụ án giết người, cướp tài sản xảy ra trên địa bàn tỉnh Lào Cai cách đây hơn 15 năm. Đó là vào năm 2006, nạn nhân được phát hiện đã tử vong trên đường tại nội khu kinh tế thương mại Kim Thành, thuộc xã Đông Tuyển, TP Lào Cai, trên thân thể có nhiều vết thương. Mặc dù ban chuyên án đã huy động lực lượng và áp dụng các biện pháp cần thiết nhưng công tác điều tra vụ án gặp nhiều khó khăn, bế tắc, chuyên án kéo dài nhưng chưa xác định được thủ phạm gây án nên Công an Lào Cai đã tạm đình chỉ chuyên án theo quy định.
Từ tố giác của K, Cơ quan CSĐT Công an Lào Cai đã thu thập tài liệu, chứng cứ, ngày 26/3/2021 đã phục hồi điều tra chuyên án, tập trung lực lượng điều tra, động viên phạm nhân Nguyễn Văn K khai báo. Qua đó, đã làm rõ đối tượng giết người, cướp tài sản xảy ra năm 2006 là Ngô Văn Tuấn, SN 1987, trú ở xã Bình Dương, huyện Vĩnh Tường, tỉnh Vĩnh Phúc; đang chấp hành án 13 năm về tội giết người tại trại giam Quyết Tiến; đồng thời làm rõ đồng phạm của Tuấn là Lê Văn Hạnh, SN 1988, trú cùng xã với Tuấn. Công an Lào Cai đã khởi tố, bắt giữ Tuấn và Hạnh về tội giết người. TAND tỉnh Lào Cai đã tuyên phạt Ngô Văn Tuấn 24 năm tù; Lê Văn Hạnh tù chung thân cho 2 tội “Giết người” và “Cướp tài sản”.
Như vậy, bằng tinh thần trách nhiệm, mưu trí, CBCS Trại giam Tân Lập đã góp phần không nhỏ vào sự thành công của chuyên án truy xét vụ án giết người, cướp tài sản trên địa bàn tỉnh Lào Cai sau 15 năm các đối tượng gây án và lẩn trốn, bắt giữ và xử lý nghiêm tội phạm theo quy định của pháp luật.
Đại tá Nguyễn Khắc Chính, Giám thị Trại giam Tân Lập cho biết, để quản lý phạm nhân tốt, ngoài việc thực hiện đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ, đảm bảo mọi tiêu chuẩn, chế độ chính sách; Trại giam Tân Lập duy trì nhiều phong trào thi đua; phối hợp tư vấn pháp luật cho phạm nhân; tập huấn kỹ năng sống với chủ đề “Vượt lên chính mình” cho các phạm nhân; tổ chức nhiều cuộc thi để khơi dậy sự hướng thiện, ý chí vươn lên của các phạm nhân; tổ chức dạy xoá mù và phối hợp với Phòng giáo dục huyện Hạ Hoà tổ chức thi và cấp chứng chỉ cho các phạm nhân học văn hoá xoá mù; tổ chức thăm, tặng quà cho các phạm nhân ốm đau, bệnh tật hiểm nghèo, không có thân nhân đến thăm, góp phần động viên họ an tâm lao động, cải tạo tiến bộ…
Bên cạnh đó, đơn vị thường xuyên quan tâm công tác hướng nghiệp, dạy nghề cho phạm nhân để sau khi về nhà, họ có nghề ổn định cuộc sống; cải thiện nơi giam giữ phạm nhân kiên cố, thoáng mát, nhân văn.
Trại giam Tân Lập cũng là đơn vị phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương và các đơn vị chức năng đảm bảo ANTT trên địa bàn, cải tạo môi sinh, môi trường tự nhiên được tỉnh Phú Thọ đánh giá cao; tham gia ủng hộ xoá đói, giảm nghèo, mở mang dân trí, khắc phục thiên tai, nhận đỡ đầu học sinh có hoàn cảnh khó khăn… góp phần phát triển kinh tế – xã hội ở địa phương nơi đơn vị đóng quân.
