Voi ma mút với tên gọi tiếng anh là Mammoth thuộc họ nhà mammothus, là một loài voi đã tuyệt chủng từ lâu và bây giờ chỉ còn lại các dấu tích của các nhà khảo cổ tìm thấy còn sót lại.
Voi Ma mút sống ở đâu?
Voi ma mút có tiền thân từ tổ tiên của chúng được gọi là M.africanavus, loài voi ma mút châu Phi. Và chúng đã biến mất cách đây khoảng 3 đến 4 triệu năm trên dải đất miền bắc của châu Phi. Và một số con voi mút này đã di chuyển hành trình về phương bắc và lan toả rộng ra các quốc gia Âu – Á và được biết đến với tên gọi M. meridionalis, “voi ma mút phương nam.”
Đẩy lùi thời gian về 1,8 triệu năm trước vào đầu kỷ Pleistocen. Nhờ lợi dụng mực nước biển thấp trong thời kì kỷ Băng hà loài M. Meridionalis đã băng qua vùng Bắc Mỹ và qua eo biển Bering. Loài voi ma mút phương nam này đã bao phủ khắp nơi trên dải đất Bắc Mỹ và đến giữa kỷ nguyên Pleistocen, xuất hiện một loài voi ma mút đế quốc với tên gọi M.imperator là một loài mới được tiến hoá từ voi Bắc Mỹ. Cho đến tận cuối kỷ nguyên Pleistocen muộn, một loài voi ma mút mới xuất hiện với tên gọi là voi ma mút Colombia, với độ bao phủ rộng lớn và trải dài từ Hoa Kỳ hiện tại đến tận miền nam Nicaragua và Honduras.
Trở lại Âu Á với sự xuất hiện của một loài mới mang tên gọi voi ma mút thảo nguyên (M. trogontherii), sống từ 200.000 đến 135.000 năm trước. Chính vào kỷ nguyên Pleistocen với sự ra đời của một kỉ băng hà khác và mực nước biển thấp kéo dài từ 35.000 đến 18.000 năm trước, đã xuất hiện lần đầu tiên loài ma mút lông cừu (M. primigenius) là một loài có kích thước nhỏ nhất trong các loài ma mút. Voi ma mút lông cừu có thể tiến vào Bắc Mỹ thông qua một hành lang đất liền mới qua eo biển Bering. Cuộc di cư về phương nam của voi ma mút lông cừu kéo dài về phía nam đến tận Kansas ngày nay.
Với các hoá thạch được tìm thấy trên các hòn đảo: M. exilis từ Quần đảo Channel của California chỉ đứng cách vai khoảng 4 đến 6 feet, người ta phát hiện thêm được các dạng voi ma mút lùn.
Nhiều người tin rằng voi ma mút biến mất do sự thay đổi của khí hậu, dịch bệnh, sự săn bắt của con người, hoặc có lẽ là sự kết hợp nào đó của những điều này. Nó vẫn còn là một điều gì đó bí ẩn.
Dấu tích của voi ma mút đã được tìm thấy ở châu Âu, châu Á và Bắc Mỹ cụ thể chúng được tìm thấy khá nhiều ở vùng Siberia, phía Tây nước Mỹ, Đông Cannada hay ở Bắc Cực.
Ba loài voi ma mút (chi Mammuthus) sống trên đất liền của Hoa Kỳ vào cuối Kỷ Băng hà cuối cùng. Đó là voi ma mút Colombia (Mammuthus columbi), voi ma mút Jefferson (Mammuthus jeffersonii) và voi ma mút lông (Mammuthus primigenius).
Đặc điểm nhận dạng của voi ma mút
Đối với các loài voi ma mút thì kích thước của nó to hơn khá nhiều so với các loài voi thường khác với kích thước ở vai là 9-14 feet (3,5 mét) và cân nặng của nó lên đến 6 – 10 tấn. Nhờ có bộ tóc và lớp áo khoác lông vũ 2 lớp cực tốt cho nên chúng có thể chịu đựng cái rét âm hàng chục độ C. Tuổi thọ của chúng lên đến xấp xỉ 80 năm.
Thân hình của loài voi ma mút hơi dốc ngược về sau bởi vì chân sau của chúng ngắn hơn chân trước nên toàn bộ trọng lượng của chúng đều dồn về phía sau. Chúng có một phần vai to và nhô cao với một lớp da đen tuyền đôi khi pha lẫn nâu hoặc nâu đỏ và nâu vàng, tận sâu bên trong là một lớp lông tơ ngắn và mịn giúp chúng giữ ấm tốt hơn trong khí hậu lạnh giá.
Khi con người tìm thấy hoá thạch của các loài voi ma mút được giữ nguyên nhờ lớp băng cứng và con người đã tiến hành cuộc giải phẩu và bên trong nó rất giống với loài voi hiện đại của chúng ta.
Răng của chúng khá đặc biệt là có gờ và không có men, có thêm một vòng mọc hàng năm và răng của chúng mọc 5 – 6 bộ trong đời.
Đối với loài voi ma mút thì ngà của chúng khá to và có chiều khoảng 5 – 6 feet, ngà đực của voi ma mút luôn dài hơn ngà cái là 8 – 9 feet. Và chiếc ngà của chúng được mọc ra từ miệng của con voi ma mút giúp các nhà nghiên cứu có thể xác định tuổi thọ của chúng tại thời điểm chết. Chiếc ngà voi có nhiều điểm tương đồng so với thân cây đặc biệt là thân cây lâu năm, khi chúng ta cưa đôi ngà hay thân cây ra thù sẽ xuất hiện các vòng sinh trưởng và cho chúng ta biết được tuổi thọ của con vật
Voi ma mút ăn gì?
Chế độ ăn: loài voi ma mút rất ưa chuộng các loài thực vật đặc biệt là cỏ và ngoài ra còn có một số loài thức ăn khác như là: lá cây, bụi rậm, liễu và linh sam bởi vì người ta phát hiện đống phân của loài voi ma mút Colombia được tìm thấy trong hang động ở Utah chứa nhiều cỏ và cói, chỉ 5% là gỗ và hoa quả mặn hay các mãnh xương rồng, gỗ cây xô thơm, bạch dương và sam xanh.
Và sức tiêu thụ thức ăn của voi ma mút lên đến 700 pound cỏ và lá cây mỗi ngày. Lượng tiêu thụ nước trên một ngày từ 16 đến 40 gallon bởi vì các loài voi ma mút thường dành khá nhiều thời gian cho tìm kiếm thức ăn và di chuyển đến nguồn thức ăn hoặc nguồn nước uống.
Tại sao voi ma mút lại tuyệt chủng?
Đến nay vẫn chưa có một nghiên cứu nào khẳng định chắc chắn tại sao voi ma mút lại tuyệt chủng nhưng dựa trên những phỏng đoán và nghiên cứu về vấn đề này thì nhiều người cho rằng chúng đã bị dẫn đến tuyệt chủng bởi các yếu tố môi trường và có thể do sự săn bắt của con người cách đây khoảng 10.000 năm và chúng có thể đã chết khi thời tiết trở nên ấm hơn và nguồn cung cấp thức ăn của chúng thay đổi. Con người cũng có thể phải chịu một phần trách nhiệm về sự biến mất của chúng do săn bắn.
Và có một giả thuyết cho rằng chúng đứng trên bờ vực tuyệt chủng là do trước khi tuyệt chủng có sự dư thừa khổng lồ của những gì trông giống như đột biến xấu trong bộ gen của voi ma mút và dẫn đến tình trạng suy thoái bộ gen và càng ngày sẽ làm chúng biến mất khỏi thế giới thực tại này.
Và nếu voi ma mút bị tuyệt chủng chỉ vì biến dổi khí hậu do băng tan hay biến đổi gen thì cũng không hẳn làm nó có thể biến mất hoàn hoàn và tuyệt chủng và một nguyên nhân được các nhà nghiên cứu đánh giá cao đó vẫn là dấu hiệu của con người tiền sử khi có dấu hiệu ở Ucraina cho thấy con người xây nhà dùng bằng xương voi ma mút. Theo viện khoa học Sinh học tại Mỹ nghiên cứu cho rằng xương voi ma mút chết nằm trên mặt đất và sau đó bị các con voi ma mút khác dẫm lên cũng mang những dấu vết tương tự như bị người ta làm thịt. Và thời tiền sử cách 1,8tr năm về trước thì người tiền sử đã biết cách làm thịt voi ma mút.
